تعیین کاربری های جایگزین در محدوده ی مرکزی شهر اصفهان و ارزیابی تاثیر آنها بر حمل و نقل پایدار با تاکید بر کاربری های درمانی

امروزه در محدوده ی مرکزی بیشتر شهرهای بزرگ به دلیل تجمع مراکز تجاری، اداری و خدماتی و عدم انطباق شبکه دسترسی با حجم آمد و شد، معضل ترافیک مشاهده می شود. هسته ی مرکزی شهر اصفهان نیز که در طرح های فرادست به عنوان پهنه ی تاریخی-گردشگری در نظر گرفته شده، به عنوان یک نمونه ی آن شناخته می شود. دسته ای از کاربریهای موجود در این محدوده به دلیل ناسازگاری با کاربریهای همجوار خود و با نقش محدوده، اثرات مهمی را بر میزان ترافیک و سفرسازی در این محدوده دارند. عمده ترین آنها، کاربریهای درمانی هستند که به دلیل تمرکز و تجمع در برخی از خیابانهای اصلی محدوده و نیز به دلیل تراکم ساختمانی بالا، سبب تشدید ترافیک می گردند. پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن کاربریهای ناسازگار در هسته ی مرکزی شهر اصفهان و پیشنهاد کاربریهایی متناسب با نقش این محدوده و ایجاد ارتباط منطقی میان دو بعد کاربری زمین و حمل و نقل به گونه ای که هم نیازهای افراد به کاربریهای شهری را پاسخگو باشد و هم معضل ترافیک در این محدوده از شهر را تا حدودی برطرف نماید، انجام شد. برای این منظور، دوازده ناحیه ی ترافیکی که هسته ی مرکزی شهر اصفهان را تشکیل می دهند، به عنوان محدوده ی مورد مطالعه مشخص گردید و اطلاعات مربوط به سفرهای جذب شده به هر یک از این نواحی در قالب شش دسته سفر جمع آوری گردید. سپس، وضعیت سازگاری کاربریهای درمانی با کاربریهای همجوار خود، با استفاده از ماتریس سازگاری و شاخص حریم و از طریق مقایسه ی زوجی میان کاربریها در هر یک از نواحی ترافیکی بررسی شد که در این بررسی کاربریهای درمانی به عنوان ناسازگارترین کاربریها در محدوده ی مورد مطالعه مشخص گردیدند. در ادامه برای محاسبه ی ضرایب جذب سفر هر کاربری، تعداد سفرهای روزانه به آن کاربری بر مساحت آن تقسیم شد؛ این ضریب مشخص می کرد که به ازای هر متر مربع از یک کاربری، چه تعداد سفر روزانه رخ می دهد. در این راستا با استفاده از استاندارد انجمن مهندسین حمل و نقل امریکا که ضرایبی را به صورت پیشنهادی و مطلوب برای تمامی کاربریها ارائه می نماید، به مقایسه ی ضرایب جذب سفر کاربریها در وضع موجود و پیشنهادی پرداخته شد. نتایج نشان داد که در تمامی کاربریها به جز کاربریهای درمانی، جذب سفر به حالت پیشنهادی بسیار نزدیک و حتی در مواردی مطلوبتر از حالت پیشنهادی است. سپس جهت جایگزین نمودن کاربریهایی بر کاربریهای درمانی، به ارائه ی گزینه هایی در قالب سناریو در دو خیابان محدوده که تمرکز بالایی از کاربریهای درمانی در آنها وجود داشت، پرداخته شد. سناریوهای ارائه شده از دو جنبه ی ترافیکی و کاربری زمین مورد تحلیل قرار گرفتند. در تحلیل ترافیکی سناریوها، از نرم افزارaimsun6 و در تحلیل از جنبه ی کاربری زمین، از روش ارزیابی کمی (سرانه ها)، استفاده شد. پس از آن، یک سناریو به عنوان سناریوی نهایی با بررسی امتیازهایی که هر یک از سناریوها در تحلیل ها کسب کرده بودند و همچنین با در نظر گرفتن جنبه ی پویایی شهر، انتخاب گردید. این سناریو، سرانه ی کاربریهای درمانی را در این محدوده تعدیل نموده و به دلیل حذف این کاربریها از محدوده ی مرکزی شهر اصفهان، از حجم ترافیک عبوری آن به مقدار قابل توجهی کاست. همچنین با بررسی ایستگاه های مترو در محدوده ی مورد مطالعه، مشخص شد که با رعایت شعاع پیاده روی مناسب از هر ایستگاه و با در نظر گرفتن سهم حمل و نقل عمومی، می توان بدون انتقال کاربریهای درمانی به خارج از محدوده و با استفاده از حمل و نقل عمومی، نیاز سفرهای درمانی این دو خیابان را پاسخ داد و مشکل ترافیکی محدوده را تا حدودی برطرف نمود. واژگان کلیدی: حمل و نقل، جذب سفر، کاربری درمانی، ماتریس سازگاری، محدوده ی مرکزی اصفهان